طوطیا: «لا إله إلّا اللّه» به معنای بریدن از تمام مکتبها و به مکتب انبیا و امامان علیهم السلام پیوستن و فهم قرآن و عمل به تمام دستورها و قوانین الهی است. در این قسمت علاوه بر ذکر روایات شریف درباره این ذکر، سخنرانی حجت الاسلام فرحزاد درباره ذکر شریف لا اله الا الله را شرح می دهیم، در ادامه برای مشاهده این سخنرانی با ما همراه باشید.
پژوهش حاضر جستاری است در خصوص اسرار لفظی و معنوی ذکر شریف لا اله الا الله که به اعتقاد اکثریت دانشمندان شیعه و اهل سنت از بهترین و مفیدترین اذکار برای یک مسلمان می باشد. پژوهشگر با شناختی که در زمینه علوم قرآن و حدیث دارد، با بهره گیری از قرآن و عترت که دو یادگار گرانبهای به جا مانده از پیغمبر اکرم (ص) است، سعی در اثبات مدعای خود دارد. در زمینه اعجاز عددی لا اله الا الله تحقیقات زیادی شده که بیشتر آنها سلیقه و ذوق شخصی است و پشتوانه معتبر علمی ندارد، ولی آیا اسرار این ذکر تنها محدود به مسایل عددی است یا جنبه های مختلف از اعجاز را در برمی گیرد. دانشمندان با بررسی دقیق دو منبع قرآن و سنت جنبه های مختلفی از اعجاز را برای این ذکر در نظر می گیرند. در این پژوهش سعی شده با نگاهی جامع پیرامون منابع متعدد شیعه و سنی درباره این ذکر تا حد امکان از اسرار آن پرده بردارد.
«لا إله إلّا اللّه» به معنای پایان دادن حکومت هوای نفس در وجود و پاک کردن تمام رذایل اخلاقی از صفحه نفس است. «لا إله إلّا اللّه» به معنای بریدن از تمام مکتبها و به مکتب انبیا و امامان علیهم السلام پیوستن و فهم قرآن و عمل به تمام دستورها و قوانین الهی است.پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: دو چیز موجب دو چیز است: یکی مرگ با شهادت به «لا اله الا اللّه» که سبب ورود به بهشت است و دیگر، شرک که مردن با آن باعث دخول به جهنم است.کسی که به حقیقت میگوید: «لا إله إلّا اللّه»، کسی که به این شعار والای همه انبیا و امامان علیهم السلام و عاشقان واقعیت قایل است، از قیمتی برخوردار است که همه عالم از آن قیمت برخوردار نیستشرک مبارزه با خدا و حقایق است، شرک مبارزه با انبیا و امامان علیهم السلام است، شرک مبارزه با حسنات و آشتی با سیّئات است، گناهی بزرگتر و پلیدتر از گناه شرک وجود ندارد، شرک ریشه کفر و نفاق و علّت آلوده شدن انسان به تمام معاصی و گناهان است.امام صادق علیهالسلام در روایات بسیاری، اعمال حسنه و عبادات بنیامیّه و بنیعباس و پیروان آنها را به حکم صریح قرآن در بسیاری از آیات باطل اعلام کردند و به اصحاب خود فرمودند: گول این گریهها و طول رکوعها و سجودها و روزه و حجّ و زکات را مخورید که اینان به خاطر قبول حکومت بنیامیّه و بنیعباس مشرکند و عملی از آنان در روز قیامت پذیرفته نیست؟! «نوع این روایات در الکافی باب حجت و بحار الأنوار فراوان است.»
جابر جعفی از امام باقر علیهالسلام روایت میکند که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:به مردگان خود کلمه «لا إله إلّا اللّه» را تلقین نمایید؛ زیرا باعث آمرزش گناهان آنان است، عرض کردند: گفتن آن در حال صحت و سلامت چه گونه است؟
سه مرتبه فرمود: بیشتر گناهان را منهدم میکند، برای این که کلمه طیّبه «لا إله إلّا اللّه» در زندگی و مرگ و حشر، مایه انس است.
پیامبر صلی الله علیه و آله میفرماید: جبرئیل گفت: کاش انسانها را که در محشر دو گروهند میدیدی: یک گویندگان و معتقدان به «لا إله إلّا اللّه» که با رویهای درخشان محشور میشوند و ذکرشان کلمه طیّبه «و اللّه اکبر» است و دیگر مشرکین که با صورتهای سیاه به محشر آمده و شیون کنان میگویند:ای وای بر ما، تباه شدیم و هلاک گشتیم؟! «وسائل الشیعه: 2/ 456، باب 36، حدیث 2638»
بنابر اساس آیات و روایات، بهشت در برابر تقوا و عمل صالح به بندگان عنایت میشود و اتّصال به حقیقتِ کلمه طیّبه، مورث تقوا و عمل صالح است، کسی که تمام وجودش را نور توحید گرفته نمیتواند آلوده دامن، زندگی کند و نمیتواند از اجرای واجبات الهی و انجام خیرات دور بماند.انسان تا در مقام یقین جای نگیرد و تا دل او با سیر در آیات آفاقی و انفسی و سیر در واقعیّتهای شرع مطهّر به نور معرفت، روشن نشود و تا از تمام محرّمات با کمال اراده و سرسختی کناره نگیرد و تا به واجبات و انجام اعمال صالح آراسته نشود، «لا إله إلّا اللّه» گفتن او بها و قیمت بهشت نیست.پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند عزّ و جل به موسی بن عمران فرمود:ای موسی! اگر آسمانها و تمام ساکنینش و مجموع زمینهای هفت گانه را در پیشگاه من به یک طرف ترازو و «لا اله الا اللّه» را در طرف دیگر بگذارند، به راستی که کفّه «لا اله الا اللّه» بر آن کفه ترجیح خواهد داشت.کسی که به حقیقت میگوید: «لا إله إلّا اللّه»، کسی است که به فرموده حضرت زهرا علیها السلام و حضرت سجّاد علیه السلام، گوشت و پوست و خون و رگ و پی او «لا إله إلّا اللّه» میگوید.
او انسانی است که با تمام قدرت، تمام معبودهای باطل درون و برون را از مملکت هستی خود زدوده و جز حضرت دوست معبودی و محبوبی و معشوقی ندارد و هرچه در زندگی بخواهد، فقط و فقط برای او میخواهد و بس. این توحید و این معرفت و این کفر زدایی و شرک و نفاق زدایی البته قیمتش از آسمانها و سکّان آنها و زمین، سنگینتر است.
ذکر لااله الاّ اللّه از جمله ذکرهای مؤمنان است. برخی از تعابیری که در روایات در مورد این ذکر بیان شده عبارت است از:
از ارکان ایمان: بنابر احادیث، اقرار به آن، یکی از ارکان پنجگانه اسلام و بزرگترین باب از ابواب هفتاد و چندگانه ایمان است.
برترین سخنان: پیامبر اکرم برترین سخنان را لااله الاّ اللّه و عبارات هم ارز آن، همچون سبحان اللّه و الحمدللّه و اللّه اکبر برشمرده است.
سفارش به گفتن آن: به جهت اهمیت این ذکر، پیامبر در صدر اسلام، مردم را با «قولوا لااله الاّ اللّه تُفلحوا» به اسلام دعوت میکرد.همچنین، به مسلمانان توصیه مینمود که اسلام خود را با زیاد گفتن لااله الاّ اللّه تجدید کنند.
دژ محکم الهی: در حدیث قدسی که امام رضا(ع) با واسطه پدرانش از پیامبر اکرم نقل کرده است و در بین شیعیان به حدیث سلسله الذهب معروف است، خداوند لااله الاّ اللّه را دژ مستحکم خود دانسته که ورود در آن موجب امان از عذاب الاهی میشود.
درختی در بهشت: در روایتی از پیامبر(ص) است که خداوند برای گوینده ذکر لا اله الا الله در ختی در بهشت می کارد. مردی از قریش به پیامبر گفت یا رسول الله پس ما درختان بسیاری در بهشت داریم حضرت پاسخ داد آری، اما مراقب باشید که آتشی نفرستید و آتشش نزنید زیرا خداوند به مومنان دستور داده که خدا و پیامبر را اطاعت کنند و اعمالشان را باطل نسازند.
در کتب اهل سنّت و شیعه از رسول بزرگ اسلام صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمودهاند:
اگر ایمان علی علیه السلام را در کفّهای و ثقلین را در کفه دیگر بگذارند، ایمان علی علیه السلام بر ثقلین سنگینی خواهد کرد، چرا؟ برای این که ایمان علی علیه السلام ایمان خالص و معرفت آن حضرت، معرفت کامل بود و اعمال و اخلاق و رفتار تمام عمر آن حضرت، انعکاس همان ایمان و معرفت بود، به همین خاطر بود که حتی درباره یک عمل علی علیه السلام که شمشیر زدن در جبهه احزاب بود پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: لضَرْبَهُ عَلِیٍّ یَوْمَ الْخَنْدَقِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَهِ الثَّقَلَیْنِ.
یک ضربت علی در روز خندق از عبادت ثقلین برتر بود؛ چرا که سرچشمه آن عمل، توحید و معرفت و اخلاص بود.
در پاسخ به این سوال میتوان اینگونه گفت: که؛ ذکر به دو گروه تقسیم میشود:
اذکار خاص
برای گفتن اذکار خاص که دارای عدد و وقت مشخص میباشد، باید از استاد اهل فن و راه پیموده اجازه گرفت.
علتش این است که:
با گفتن این اذکار حالاتی برای انسان پیش میآید که باید این حال به استاد عرضه شود تا انسان را از آن حال عبور دهد و مانع توقف شاگرد و بروز مشکل نشود.چون این اذکار جنبۀ داروی خاص دارند، با توجه به روحیات و نیاز و نقص شاگرد تجویز میشود. از تجویز خود سرانه باید پرهیز نمود تا گرفتار عواقب آن نشود.معمولاً اذکاری که در کتب بیان شده، کامل نیست. نویسنده تمام شرایط را بیان نمیکند. گفتن آن مطابق کتاب، به جای سود، زیان آور خواهد بود.بعضی اذکار اثر خود را به صورت فقر یا بیماری یا مشکل در زندگی و یا از دست دادن عزیزی نشان میدهد که ما توان تحمل آن را نداریم. چه بسا باعث از دست دادن ایمان کم ما هم بشود.چه بسا ما سرخود ذکری را شروع کنیم و وسط راه بنا به عللی (کار مهم، مسافرت، پشیمان شدن از ذکر و...) ذکر قطع شود که همین عامل ضربه و ضرر برای ما باشد.ممکن است انسان در اثر این اذکار به افراط و تفریط و انحراف کشیده شود. از ادامه راه باز ایستد. بسیاری از ماندگان راه، آنهایی هستند که در دام افراط و تفریط افتاده اند.
اذکار عمومی
این ذکرها جنبۀ داروی عمومی دارند و گفتن آن بدون تجویز استاد جایز و اثر بخش است.معمولاً ذکرهایی که از اهل بیت (ع) در کتابهایی مثل مفاتیح الجنان و ثواب الأعمال شیخ صدوق وارد شده، و اذکار ایام هفته، گفتنش ایرادی ندارد. اما از ذکرهایی که از علما و عرفا نقل شده با عدد خاص، باید پرهیز کنید.
حجت الاسلام والمسلمین حبیب الله فرحزاد در سال 1335 در شهرستان دامغان متولد شد. حجت الاسلام فرحزاد در سال 1348 به دلیل علاقه وافری که به علوم حوزوی داشت وارد حوزه گردید .آیات عظام نجفی مرعشی ، بهجت ، بهاء الدینی ، مکارم شیرازی و حاج اسماعیل دولابی از اساتید این روحانی حوزه اخلاق بوده اند.ایشان یکی از معرف ترین سخنرانان حال حاضر حوزه می باشد که با شبکه های مختلف صدا و سیما همکاری علمی دارند و هر ساله سخنرانی های بسیاری از ایشان در مناسبت های مختلف پخش می گردد ، علاوه بر این به تدریس نیز اشتغال دارند.حاج آقا فرحزاد یکی از کارشناسان مذهبی است که در برنامه سمت خدا حضور دارد و از پاییز 1390 تاکنون در این برنامه حضور دارد. در ویدئو زیر روایات حجت الاسلام فرحزاد درباره ذکر شریف لا اله الا الله را تماشا کنید.