معرفی کتاب شوهر آهو خانم اثر علی محمد افغانی

درباره شوهر آهو خانم

کتاب شوهر آهو خانم اثر علی محمد افغانی، یکی از بهترین رمان‌های فارسی در پنجاه سال اخیر است. ماجراهای این کتاب سرگذشت یک یا چند تن و حوادث آن، وقایع روزانه یک یا چند شهر نیست، بلکه تمامی روزگار ما و ماجراهای زمانه همچون شط پهناوری در آن جاری است، و اهمیت این رمان در همین است، در این که همچون آیینه چهار بعدی عظیمی خصوصیات برجسته روزگار ما را منعکس ساخته است.رمان شوهر آهو خانم نوشته علی محمد افغانی، نخستین بار در مهر ماه سال 1340 با سرمایه خود مؤلف انتشار یافت، و در اندک زمانی به حجم قطور نزدیک به 900 صفحه و گستردگی موضوع و توانایی نویسنده در طرح خُلق و خوی عامه مردم، به عنوان یک رمان اجتماعی و اثر بزرگ هنری شهرت خاصی پیدا کرد، چنان‌که در فاصله یک‌سال به‌چاپ دوم رسید.نویسنده در این داستان از زندگی مردم عادی اجتماع ما تراژدی عمیقی پدید آورده، و صحنه‌هایی پرداخته است که انسان را به یاد صحنه‌های آثار بالزاک و تولستوی می‌اندازد و این نخستین بار است که یک کتاب فارسی به من جرأت چنین قیاسی را می‌دهد.

درباره نویسنده کتاب شوهر آهو خانم

علی محمد افغانی (Ali Mohammad Afghani) در تاریخ 11 دی 1303 در شهر کرمانشاه متولد شد. برای یادگیری خواندن و نوشتن، ابتدا به مکتب‌خانه و سپس به مدرسه رفت. تحصیلات متوسطه را هم در کرمانشاه به پایان رساند و سپس راهی تهران شد.با توجه به شرایط مالی و اقتصادی و برای تأمین مخارج زندگی، علی‌ محمد افغانی ورود به دانشکده‌ی افسری ارتش را انتخاب کرد. در این دانشکده شاگرد ممتاز شد و به همین دلیل او را به آمریکا اعزام کردند. این سفر او را بیش از پیش با جهان ادبیات و مفهوم «رمان» آشنا کرد.وقتی علی‌ محمد افغانی در سال 1333 به ایران و کرمانشاه بازگشت، به دلیل گرایش به سازمان نظامی حزب توده‌ی ایران، توسط مأموران حکومت نظامی دستگیر شد و او را به تهران منتقل کردند. در دادگاه بدوی به اعدام محکوم شد اما در دادگاه تجدید نظر، حکم حبس ابد گرفت و به زندان قصر منتقل شد.علی‌ محمد افغانی تا سال 1357 و سقوط رژیم شاه به دست مردم، در زندان ماند و مشهورترین اثر خود، رمان «شوهر آهو خانم»، را در زندان نوشت.

قسمتی از کتاب شوهر آهو خانم

از روی استفهام و با چشمانی اندک گرد شده به نقره نگاه کرد. مثل آن‌که بپرسد: این زن کیست همراه او؟ خیر است انشالله. اما نگاه زن همسایه نیز کمتر از او تعجب انگیز نبود. یک حس باطنی و ناخودآگاه خانم خانه را از ماجرایی ناخوشایند یا لحظه‌های شوم با خبر کرد. به سرعت برنجش را گرم و کارها را گرد آوری کرد. دست‌ها را با حوله پاک کرد تا نزد شوهرش برود ببیند آن زن کیست؟ غریبه است یا آشنا؟ مسافر است یا مهمان؟

چکاره و چه پیشه است و در هر حال وظیفه‌ی مهمان داری خود را که کدبانوی خانه بود آنطور که باید انجام دهد. نقره در پناه دیوار دزدانه خود را به زیر زمین رساند. خود سید میران پیش از آنکه زنش از در آشپزخانه خارج شود آنجا ظاهر شد:

این آبدار خانه کلیدش کجاست؟ او رنگش تغییر کرده بود. از چشم‌های آهو پرهیز می‌نمود و هنگام گفتن این کلمات دو سه بار ابرویش پرید.

آهو با عجله به اتاق نشیمن رفت، دست کلید کوچکی رو از گًل میخه برداشت و مطیعانه به او داد: با اتاق آبدار خانه چی کار داری؟ این زن همراه تو کی بود؟

مرد در حالی که پایش را برای پاک کردن گل کفش به چوب در آشپزخانه می‌مالید، بی‌آنکه یاری نگاه در چشمان زنش داشته باشه گفت:

یکی از بندگان فراوان خدا. یک عترت ویلان مانده و بی پناه از شوهرش طلاق گرفته و چون جا و مکانی زیر سر ندارد دو سه شبی اینجا مهمان توست، تا بعد چه پیش آید. شوهر یا کسانش برای بردنش خواهند آمد. زن ساده دلم از روی غم‌خواری ندا داد: اه، واه بنده خدا، اسمش چیست؟ زن کیست؟ آیا من خود او یا شوهرش را دیده بودم؟ نکند زن حاجی ملایری خمیرگیر دکان است که می‌گفتی دائماً با هم در کشمکش طلاقن و به علت آنکه شوهرش به او خرجی نمی‌دهد از تو خواهش کرد بود چیزی از مزدش را همیشه پیش خودت نگاه داری و هفته به هفته به او بدهی؟