وقتی که داریم موهای خود را شانه می کنیم و با حجم زیادی از ریزش مو مواجه می شویم دچار وحشت می شویم و ناخدا گاه استرس می گیریم. وقتی فرد بدون هیج دلیلی با این صحنه مواجه شود نگرانی عجیبی تمام وجودش را می گیرد. در ادامه با ما همراه باشید تا علل ریزش مو را بررسی کنیم
زیبایی نسبی است. اما، خیلیها میگویند مو و پوست در زیبایی نقش زیادی دارند. موهای بلند، کوتاه، حالتدار، لخت، فر و … جزئی از شخصیت و تیپ ما هستند. شاید به این دلیل است که سلامت پوست سر و موها یکی از مهمترین دغدغههای افرادی است که به ظاهر خود و تأثیر آن در دیگران میاندیشند. اگر موهای خود را دوست دارید، کمی وقت بگذارید و با خواندن مقالۀ زیر، دربارۀ راههای مراقبت از آن و علت ریزش مو بیشتر بدانید.
قبل از اینکه دربارهی علت ریزش مو بگوییم، ابتدا باید با چرخهی رشد موها آشنا شوید.
پوست سر ما میزبان 100 هزار مو است. هریک از این موها، چرخهی رشد متفاوتی دارد. هر فولیکول مو یک تار مو تولید میکند که رشد آن در ماه حدود 12 میلی متر است. این تار مو، 2 تا 6 سال عمر میکند.
سپس، برای یک ماه رشد آن متوقف میشود. وقتی چرخهی جدید شروع میشود، آن تار مو میریزد. پس، در هر زمان، اکثر موها در فاز رشد خود قرار دارند و حجم مو را حفظ میکنند.
ریزش موها طبیعی است، تنها با پیدا کردن چند تار مو در برس یا روی لباس هایتان، نگران ریزش موهایتان نباشید. از دست دادن 50 تا 100 تار مو روزانه، طبیعی است. ریزش مو زمانی هشدار دهنده است که موها دسته دسته بریزند و به مرور زمان کم پشت شوند. در این صورت، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
گاهی اوقات ریزش مو طبیعی است و خود به خود رفع میشود؛ مثل ریزش مو بعد از زایمان. اما موارد زیادی هم هستند که بدون درمان رفع نمیشوند. عوامل متفاوتی مثل بیماری، مشکلات هورمونی، افزایش سن، استرس، سبک زندگی و تغذیه ناسالم میتوانند باعث ریزش مو شوند.
تشخیص درست دلیل ریزش مو اولین قدم برای درمان آن است. میتوانید با کنترل سطح هورمونها جلوی ریزش موی ناشی از اختلالات تیروئیدی را بگیرید. پس، قبل از هرکاری بهتر است اختلالات تیروئیدی و مشکلات هورمونی ارزیابی شود.
در ادامه به معرفی عوامل اصلی و شایع ریزش مو میپرازیم:
عواملی چون جراحی، تصادف رانندگی یا بیماری شدید حتی آنفولانزا میتواند ریزش مو را به همراه داشته باشد. این مورد به نام Telogen Effluvium نیز شناخته میشود. مو دارای چرخه زندگی برنامه ریزی شدهای است: مرحله رشد، مرحله استراحت و مرحله ریختن. شرایط جسمی میتواند به چرخه رشد طبیعی مو شوک وارد کند و با این اختلال شاهد از دست دادن موهای خود باشد. ریزش مو اغلب سه تا شش ماه پس از تروما به میزان قابل توجهی است اما با بهبودی بدن، موها دوباره رشد میکنند و نیاز به پیگیری درمان خاصی ندارد. تنها کافیست تا بدن در شرایط عادی قرار بگیرد تا چرخه سلامت و طبیعی خود را باز یابد.
با بهبودی بدن، موها دوباره رشد میکنند و نیاز به پیگیری درمان خاصی ندارد. تنها کافیست تا بدن در شرایط عادی قرار بگیرد تا چرخه سلامت و طبیعی خود را باز یابد.
شایعترین علت ریزش مو وراثت است که به آن ریزش مو با الگوی مردانه و ریزش مو با الگوی زنانه هم میگویند. ریزش مو معمولاً با افزایش سن رخ میدهد و الگویی مشخص و قابل پیش بینی دارد.
ریزش مو در مردان به این شکل است که خط رویش مو (در پیشانی) عقبتر میرود و قسمت مرکزی سر طاس میشود. در زنان، موها به مرور نازکتر میشوند و حجم اولیهی خود را از دست میدهند. (کم پشتتر میشوند).
این نوع ریزش مو ارثی است. برای همین، افرادی که در خانوادهی خود سابقهی ریزش مو با الگوی زنانه و یا مردانه دارند، به احتمال زیاد دچارش خواهند شد.
شاید یکی از مهمترین دلایل ریزش مو ، مشکل تیروئید باشد. Hyperthyroidism (پرکاری تیروئید) و hypothyroidism (کم کاری تیروئید) می توانند به ریزش مو منجر شوند. درمان اختلال تیروئید اغلب می تواند ریزش مو را معکوس کند.
اختلال تیروئید علاوه بر ریزش مو میتواند موجب افزایش یا کاهش وزن، حساسیت به سرما یا گرما و ضربان قلب نامنظم شود. اگر در کنار ریزش مو این نشانهها را دارید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید و آزمایش تیروئید بدهید
حاملگی و مادرشدن یکی از زیباترین اتفاقات زندگی هر زنی به شمار میرود. اما بارداری یکی از نمونههای شوک جسمی است که میتواند خود علت ریزش مو شود. دلیل این امر تغییراتی است که در سطح هورمونها به وجود میآید. شاید جالب باشد بدانید که ریزش موی مرتبط با بارداری، به جای آنکه در دوران بارداری باشد، بیشتر بعد از زایمان دیده میشود. نباید فراموش کرد که بارداری در هر فرد خاص خود او بوده و تجربیات خاصی را نیز به همراه دارد. به همین دلیل ممکن است تنها در تعداد معدودی از افراد علت ریزش مو عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری باشد.
اگر بعد از بارداری دچار ریزش مو شدید، مطمئن باشید که موهای شما طی چند ماه دوباره رشد میکند. این عرضه امری عادی است و راه خود را پیش میبرد. در دوران حاملگی و همچنین شیردهی، به دلیل خطرات و یا عوارضی که داروهای ضد ریزش مو دارند، مصرف آنها توصیه نمیشود، بهترین راهکار در این دوران داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب است.
زنانی که به این بیماری مبتلا هستند، همواره از اختلالهای هورمونی رنج میبرند. هورمونهای مردانه (یا آندروژن) در بدن زنان هم تولید میشود ولی در افرادی که تخمدان پلی کیستیک دارند، تولید هورمونها بیشتر از حد معمول است.
اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید، به احتمال خیلی زیاد، موهای زائد در صورت و بدن شما بیشتر میشود، درحالی که موهای سرتان کم پشت میشود. اختلال در تخمک گذاری، ایجاد آکنه و افزایش وزن از علائم دیگر این سندروم هستند. البته گاهی، ریزش موی سر به تنهایی، میتواند نشانهی سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد. پس باید خیلی آن را جدی بگیرید.
استرس جسمی و روانی می تواند باعث ریزش مو شود. جراحی ، تب بالا و کم خونی نیز می تواند باعث ریزش موشود. استرس بسیار زیاد منجر به ریختن بیش از حد مو می شود. چند ماه بعد زایمان فرد تا چندین ماه می تواند دچار ریزش مو شود.
درمورد استرس روانی ، بسیاری از افراد درمواقع استرس شدید روانی یا اضطراب بسیارریزش مو می گیرند. ریزش مو به دلیل استرس هنوز هم مورد بحث دانشمندان است. دلایل استرس جسمی اغلب موقتی است و با بهبودی بدن، ریزش مو فروکش می کند.
با تغییرات در شیوه زندگی می توانید با استرس روحی مقابله کنید در نتیجه ریزش مو را کاهش داد، مانند:
ورزش روزانه
تغذیه مناسب
مدیتیشن و دیگر راهبردهای مدیریت استرس
شناخت منبع استرس در زندگی خود و خارج کردنش
طبق تحقیقات مرکز آکادمی پوست آمریکا، مصرف بیش از حد مکملها یا داروهای حاوی ویتامین A میتواند علت ریزش مو باشد. مقدار مجاز مصرف روزانه ویتامین آ 5000 واحد بین المللی (IU) در روز، برای بزرگسالان و بچههای بالای 4 سال است. مکملها حاوی 2،500 تا 10،000 IU هستند. بنابراین ممکن است با مصرف مکملها بیشتر از مقدار مجاز وارد بدن شما شود. البته این نکته نیز باید مورد توجه قرار بگیرد که قطع یکباره مصرف این ویتامین و یا کم کردن بیش از حد آن خود آسیبهای متعددی را برای بدن به همراه خواهد داشت.
این مورد نیز یک دلیل برگشت پذیر بودن روند ریزش مو نیاز به درمان خاصی ندارد و به محض متوقف شدن مصرف ویتامین A اضافی، موها مجدداً رشد طبیعی خود را شروع میکنند.
شما با خوردن گوشت و تخم مرغ مقدار زیادی پروتئین دریافت میکنید، اما میتوانید پروتئین را از مجموعهی غذاهای دیگر مانند برخی حبوبات نیز به بدن برسانید. اما اگر به مقدار کافی پروتئین در رژیم غذایی خود دریافت نکنید، طبق تحقیقات علمی با دست خود و اتخاذ یک رژیم غلط چرخه رشد طبیعی مو را دچار اختلال کردهاید که در نهایت یک علت ریزش مو به شمار میرود.این اتفاق میتواند حدود دو تا سه ماه پس از افت پروتئین در بدن رخ دهد.
بسیاری از منابع عالی پروتئین از جمله ماهی، گوشت و تخم مرغ وجود دارد. اگر گوشت و محصولات حیوانی نمیخورید باید منبع پروتئین گیاهی را شناسایی کرده و در رژیم غذایی خود جای دهید.
داروهایی که موجب ریزش میشوند، معمولاً دو سازوکار دارند:
1) بعضی از این داروها باعث ریزش موهایی می شوند که در فاز رشد (آناژن) هستند. مثل داروهای شیمی درمانی،کلشی سین، مشتقات طلا، بیسموت، تالیوم، بوریک اسید.
2) دسته ی دیگر این داروها موجب ریزش موهایی میشوند که در فاز استراحت (تلوژن) هستند نظیر:
داروهای رقیق کننده خون (مثل هپارین، وارفارین، ریواروکسابان، دابیگاتران، اپیکسابان)
داروهای کاهنده ی فشار خون (کارودیلول، آتنولول، بیزوپرولول، متوپرولول، کاپتوپریل، لیزینوپریل، انالاپریل)
داروهای هورمونی (آندروژن ها و بعضی داروهای ضد بارداری)
داروهای ضد صرع (والپروئیک اسید، کاربامازپین و فنی توئین)
داروهای ضد آرتریت (متوترکسات و لفلونوماید)
داروهای دیگر: سایمتیدین، ایزوترتینوئین، داروهای ضد تیروئید، کاهنده ی چربی خون، اینترفرونها، ضد عفونی، آمفتامینها، داروهای مسکن غیراستروئیدی، بروموکریپتین، لوودوپا، داروهای ضد سایکوز، ضد اضطراب و به ندرت داروهای ضد افسردگی مثل آمی تریپتیلین.
برخی از قرصهای ضد بارداری که موجب مهار تخمک گذاری میشوند، در بعضی افراد، میتوانند موجب ریزش مو شوند. به خصوص، اگر اعضای خانوادهی شما سابقهی ریزش مو داشته باشند، احتمال بروز این عارضه در شما بیشتر میشود.
در برخی موارد، موها بعد از قطع مصرف این قرصها شروع به ریزش میکنند. برای جلوگیری از ریزش مو ناشی از مصرف یک داروی خاص حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
یکی دیگر از انواع ریزش مو، ریزش موی سکهای است. علت این نوع ریزش، اختلال در سیستم دفاعی بدن است که به اشتباه به فولیکولهای سالم مو حمله میکند. در این بیماری، معمولاً موهای فرد (بیشتر موهای سر) به صورت لکه ای می ریزد. این نوع ریزش معمولاً فقط در موهای سر اتفاق می افتد، اما گاهی ممکن است موی ریش یا ابرو هم به ریزش موی سکه ای دچار شوند. در بعضی موارد ممکن است قبل از ریزش مو پوست آن ناحیه دچار خارش یا درد شود.
بیشتر اوقات، ریزش سکهای مو دائمی نیست. بعد از گذشت شش ماه تا یک سال، موها دوباره شروع به رشد میکنند. اما به ندرت، در بعضی از افراد این بیماری تا جایی پیش میرود که تمام موهای سر و بدن آنها میریزد.
قارچی به نام کرم حلقوی وجود دارد که اگر روی پوست سر ما قرار بگیرد، باعث شروع ریزش مو میشود. علاوه بر ریزش مو، پوست سر در همان ناحیه ریزش مو، پوسته پوسته، قرمز و دچار خارش میشود و شکل کچلی دایرهای از خود به نمایش میگذارد.
اگر به این بیماری دچار شدید نگران نباشید، با مصرف داروهای ضد قارچ، علت ریزش مو از بین میرود و موهای جدید شروع به رشد میکنند.
اما مراقب باشید، این عفونت قارچی با تماس مستقیم به دیگران منتقل میشوند. پس اگر فردی از خانواده و یا دوستان نزدیک شما به این بیمار مبتلا شده، علائم بالا را در آنها بررسی و با پزشک مشورت کنید
داشتن اندام ایدهآل گاهی به تمام اهداف و آمال یک فرد تبدیل میشود و برای همین ممکن است راههای مختلفی را برای کاهش ورزن امتحان کند. البته گاهی هم کاهش وزن ناگهانی خود رخ میدهد و نوعی از آسیبهای جسمی است که میتواند علت ریزش مو باشد.
این احتمال وجود دارد که کاهش وزن خود باعث فشارهای غیرضروری در بدن شما شود، یا عدم صحیح غذا خوردن میتواند منجر به کمبود ویتامین یا مواد معدنی شود. ریزش مو به همراه کاهش قابل توجه وزن نیز ممکن است نشانه اختلال غذایی مانند بیاشتهایی یا بولیمی باشد. این نوع ریزش مو نیز پس از مدتی اصلاح خواهد شد.
باید چه کار کنیم؟ به نظر میرسد کاهش ناگهانی وزن سیستم کلی بدن شما را شوکه میکند و شما یک دوره شش ماهه ریزش مو دارید و سپس این وضعیت اصلاح خواهد شد. تا جایی که فرد بتواند باید از رژیم غذایی و ورزش به صورت همزمان برای کاهش وزن استفاده نماید تا شاهد اینگونه عوارض شدید نشود.
بدون شک داشتن ظاهر آراسته، استایل زیبا در جذابیت ظاهری فرد تا حد زیادی موثر است. همه ما دوست داریم مدل مو مرتب و برازندهای را داشته باشیم. اما بسیاری نمیدانیم که علت ریزش مو میتواند مستقیماً مرتبط با استایل بستن و آرایش موی باشد. بستن موها با کش به صورت محکم، بافتهایی که با کشش شدید مو همراه هستند و استفاده مکرر از مواد آرایشی چون رنگها و ژل و … از این موارد هستند. البته استفاده از حرارت بالا و ابزارهایی چون اتوی مو یا سشوار نیز میتواند علت ریزش مو باشد.
این موارد در واقع میتوانند روی ریشه مو تأثیر بگذارند و ممکن است موهای شما دوباره رشد نکند.
علاوه بر اجتناب از این روشها توصیه میشود بعد از به طور حتم بعد از هر شامپویی از نرم کننده نیز استفاده کنید. همچنین بهتر است که اجازه دهید موهای شما در هوای آزاد خشک شوند تا اینکه از ابزارهای حرارتی برای این کار استفاده نمایید.
همه ما افرادی را دیدهایم که مدام با موهای خود بازی میکنند این کار، اختلالی به نام تریکوتیلومانیا است. این اختلال یکی از دهها علت ریزش مو محسوب میشود.
به گفته متخصصان پوست در این حالت شما به طور متناوب با موهای خود بازی میکنید و آنها را از پوست سر به بیرون میکشید. اختلال تریکوتیلومانیا یا وسوسه کندن مو متأسفانه، این بازی و کشیدن مداوم میتواند به مرور رشد طبیعی موها را متوقف کند و علت ریزش مو در حد وسیع و غیر قابل کنترلی باشد.تریکوتیلومانیا اغلب قبل از 17 سالگی شروع میشود و در زنان حدود چهار برابر بیشتر از مردان است.
مصرف مقداری داروهای ضد افسردگی زیر نظر پزشک متخصص ممکن است در درمان آن مؤثر باشد، اما رفتار درمانی و اصلاح رفتارها گزینه موثرتری است.
نقش حیاتی آب در بدن، غیر قابل انکار است. ارگانهای حیاطی بدن ما نیز با استفاده از آب بسیاری از کارهای روزمره خود را انجام میهند. به همان میزان که کمبود آب در بدن خون رسانی، سلامت پوست و مواردی از این دست را تحت تأثیر قرار میدهد؛ علت ریزش مو نیز میتواند باشد.
آب در هیدراته کردن پوست به ویژه پوست سر نقش مهمی را بر عهده دارد. مویی که از رطوبت کافی برخوردار نباشد رشد نمیکند. شکننده و ضعیف شدن موها و ریزش آنها نیز تحت تأثیر کمبود آب در بدن است. همراه با هر فعالیت باید آب نوشید. این امر به ویژه در زمستان که افراد احساس نیاز کمتری به آب دارند از اهمیت بیشتری برخوردارست. میوهها و سبزیجات نیز دارای آب فراوانی هستند.
بسیاری از شرایط پزشکی دیگر می تواند منجر به طاسی غیر طبیعی شود ، از جمله:
نارسایی کلیه
بیماری التهابی روده (IBD)
بیماری کبد
دیابت
شرایط پوستی مانند پسوریازیس و درماتیت ممکن است روی پوست سر ایجاد شده و در رشد مو اختلال ایجاد کند. عفونت هایی مانند قارچ پوست سر و فولیکولیت نیز می تواند باعث ریزش مو شود.
اغلب ما نکاتی را به صورت روزمره و عادت رعایت میکنیم که با بازبینی در آنها و رعایت برخی موارد به صورت جزئی میتواند ریزش مو را محدود کرد:
گاهی علت ریزش مو شستشوی نامناسب است؛ شانه کردن مو در حمام، استفاده از شویندههای که تناسب با جنس مو ندارند، با آب داغ حمام کردن، ماساژ سفت و سخت مو در حمام، خشک کردن با حوله و کشیدن مدام آن روی مو از این علل هستند. میتوان به راحتی از این موارد اجتناب کرد.
آفتاب شدید و سرمای زیاد هم میتوانند تأثیرات منفی بر روی موهای فرد به جای بگذارند. برای همین توصیه میشود از کلاه حصری و چتر در تابستان و از کلاه پشمی و شال در زمستان استفاده شود.
علاوه بر شستشو قرار گرفتن در محیطهای دارای آلودگی از جمله گرد و خاک و آلودگی شیمایی خود علت ریزش مو است. این عامل زمانی تشدید میشود که فرد بعد از قرار گرفتن در معرض الودگیها اقدام به شستن موها خود نکند تا چربیها یا مواد آلوده از موها جداشوند.
دیگر علت ریزش مو نداشت شناخت صحیح نسبت به جنس مو است. افراد اگر ندانند که موهای خشک یا چرب دارند و متناسب با آن اقدام به نگهداری از موهایشان نککند به مرور زمان عارضههایی چون شوره سر، التهاب خشکی و ریزش مو را تجربه خواهند کرد.